Online alışveriş raporu, Türkiye’de dijital ekonominin geldiği noktayı gözler önüne seriyor. IPSOS E-Ticaret Paneli verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla online alışveriş harcamaları bir önceki yıla göre neredeyse iki katına çıktı. Bu artış, 2020 yılına kıyasla yaklaşık 10 katlık bir büyümeyi ifade ediyor. Türkiye’de e-ticaretin ulaştığı bu yeni seviye, sadece ekonomik verilerle değil, aynı zamanda değişen tüketici davranışlarıyla da destekleniyor.
Pandemi döneminden itibaren hız kazanan dijitalleşme süreci, mobil uygulamaların kullanıcı dostu hale gelmesi, sosyal medya entegrasyonlarının artması ve dijital ödeme sistemlerinin yaygınlaşması sayesinde, tüketiciler artık fiziksel mağazalara gitmeden alışverişlerini kolayca yapabiliyor. IPSOS’un verilerine göre, Türkiye’deki online alışverişçiler artık ortalama 13 günde bir dijital alışveriş yapıyor. Bu sıklık, tüketici alışkanlıklarının köklü bir değişim yaşadığını açıkça ortaya koyuyor.
Öte yandan, online alışverişe ayrılan harcama oranı genel enflasyonun da üzerinde bir artış gösterdi. Özellikle yılın belirli dönemlerinde yapılan kampanyalar (Eylül’de okulların açılması ve Aralık’taki büyük kampanyalar gibi) alışveriş trafiğinde ciddi sıçramalar yaratıyor. Moda, aksesuar, beyaz eşya ve mutfak ürünleri gibi kategoriler harcamalarda öne çıkarken, hızlı tüketim ürünlerinin (HTÜ) sepet içindeki oranı düşse de içecek ve cilt bakım kategorileri hala en fazla harcama yapılan alanlar arasında.
Online Alışveriş Raporu, Yükselişin Nedenlerini Açıkladı
Son yıllarda teknolojinin hızla gelişmesi ve tüketici alışkanlıklarının değişmesi, online alışverişin ciddi bir ivme kazanmasına neden oldu. Özellikle pandemi döneminde fiziksel mağazalara erişimin kısıtlanmasıyla birlikte e-ticarete olan ilgi büyük ölçüde arttı. Ancak pandemi sonrasında da bu alışkanlık kalıcı hale geldi. Kullanıcılar, internetten alışveriş yapmanın kolaylığına, hızlı teslimat seçeneklerine ve geniş ürün yelpazesine alıştı. Bu da, 2024 yılı itibarıyla online alışverişin dört yıl öncesine kıyasla 10 kat büyümesine temel oluşturdu.
Bu büyümenin arkasındaki bir diğer önemli faktör ise mobil uygulamaların yaygınlaşması. Kullanıcı dostu ara yüzlere sahip alışveriş uygulamaları, alışveriş sürecini kolaylaştırarak mobil cihazlar üzerinden alışverişi teşvik ediyor. Ayrıca dijital ödeme sistemlerinin gelişmesi, güvenli alışveriş ortamı sunarak tüketicilerin online alışverişe olan güvenini artırıyor. Kripto para ile ödeme, kapıda ödeme gibi alternatiflerin sunulması da bu süreçte önemli rol oynuyor.
Sosyal medya platformlarının da alışveriş alışkanlıklarını etkilemesi dikkat çekici bir gelişme. Instagram, TikTok gibi platformlar aracılığıyla kullanıcılar hem ürün keşfediyor hem de bu ürünlere doğrudan ulaşabiliyor. Influencer’ların önerileri ve kampanya duyuruları, alışveriş kararlarında önemli etkiler yaratıyor. Sonuç olarak, teknolojik gelişmeler, kullanıcı deneyimindeki iyileştirmeler ve dijital pazarlamanın etkisiyle online alışveriş Türkiye’de görülmemiş bir büyüme yakaladı.
En Çok Harcama Yapılan Ürün Kategorileri
Ipsos’un 2024 E-Ticaret Paneli verilerine göre Türkiye’de online alışverişteki harcama kalıpları giderek çeşitleniyor. Ancak bazı kategoriler diğerlerine göre çok daha yüksek oranda tercih ediliyor. Özellikle hızlı tüketim ürünleri (HTÜ) hâlâ tüketici sepetlerinde önemli bir yer tutuyor. Gıda, içecek, temizlik ve kişisel bakım ürünleri, her 100 online sepetin yaklaşık 30’unda yer buluyor. Her ne kadar bu ürünlerin sepette bulunma oranı bir miktar azalmış olsa da, alışveriş yapan birey oranı sabit kaldığı için bu kategori hâlâ e-ticaretin temel taşlarından biri.
Bununla birlikte, moda ve aksesuar, elektronik, beyaz eşya ve mutfak ürünleri gibi kategoriler, harcama oranı bakımından öne çıkıyor. Cilt bakım ürünleri, HTÜ grubunda hâlâ en yüksek harcama yapılan alt kategori olarak dikkat çekerken; içecekler ve atıştırmalıklar da yükseliş gösteriyor. Moda kategorisinde ise özellikle genç kullanıcı kitlesinin ilgisi büyük. Bu kategori, sosyal medya etkisiyle daha da büyüyor. Özellikle kampanyalı dönemlerde (Black Friday, yıl sonu indirimleri) moda ve elektronik ürünlerde ani sıçramalar yaşanıyor.
Pazar yerlerinin sunduğu geniş ürün yelpazesi ve kampanyalı fiyatlar da tüketiciyi farklı kategorilerde alışveriş yapmaya teşvik ediyor. Online alışveriş artık sadece ihtiyaç temelli değil; keyfi, sosyal medya yönlendirmeli ve fırsat odaklı harcamaları da kapsayan çok boyutlu bir alışveriş modeline dönüşmüş durumda.
Alışveriş Trendlerini Etkileyen Zamanlar
Online alışveriş davranışları yılın farklı dönemlerinde değişiklik gösteriyor. Ipsos’un 2024 verilerine göre, alışveriş eğilimleri özellikle Eylül ve Aralık aylarında zirve yapıyor. Eylül ayında okulların açılmasıyla birlikte kırtasiye, elektronik (tablet, bilgisayar), çocuk giyim gibi kategorilerde harcamalar yükseliyor. Bu dönem ailelerin alışveriş kararlarını etkiliyor ve e-ticaret platformları da buna paralel olarak kampanyalarını yoğunlaştırıyor.
Aralık ayı ise yılbaşı alışverişi ve “yıl sonu fırsatları” sayesinde e-ticaretin en yoğun olduğu dönem olarak öne çıkıyor. Bu süreçte tüketiciler hediye alışverişi yaparken; giyim, parfüm, teknoloji ürünleri ve ev dekorasyonu gibi kategorilere yöneliyor. Ayrıca Black Friday ve Cyber Monday gibi global alışveriş günlerinin etkisiyle Kasım sonundan itibaren başlayan alışveriş hareketliliği, Aralık ayına kadar devam ediyor.
Diğer yandan Ramazan ve bayram dönemleri de belirli ürün gruplarında harcama artışına yol açıyor. Örneğin gıda ve tatlı kategorileri Ramazan ayında; ev tekstili ve hediyelik ürünler ise bayram döneminde talep görüyor. Tüketiciler artık bu dönemleri önceden planlıyor, favori platformlarında kampanya takibi yapıyor ve alışveriş için fırsat kolluyor.
Dolayısıyla yıl içindeki bu belirgin dönemler, markaların kampanya stratejilerini şekillendirirken; tüketicilerin alışveriş davranışlarını da doğrudan etkiliyor. Bu döngü, online alışverişin artık mevsimsel ve stratejik bir tüketim alışkanlığına dönüştüğünü gösteriyor.
Benzer içeriklere buradan ulaşabilirsiniz
